Dhauti jest jedną z sześciu technik oczyszczających (shatkarma) w hatha-jodze.
W Hathajogapradipice opisana jest vastra dhauti polegająca na połykaniu zwilżonej tkaniny.
Wykonanie:
zwilżoną tkaninę (szer. 4 palce, długość 15 piędzi) połyka się powoli, a potem wyciąga.
Kiedy połknięte są 2/3 tkaniny, można wykonać nauli 5 do 10 min.
Tkanina może pozostać połknięta od 5 do 20 min.
Działanie:
ta technika ma leczyć astmę, trąd, powiększoną śledzionę i inne choroby wynikające z nadmiaru flegmy.
Na poniższym filmiku można zobaczyć wykonanie tej techniki.
W Gherandha Samhitcie natomiast dhauti opisana jest jako grupa technik pozwalających utrzymać higienę, oczyścić oraz usprawnić funkcjonowanie przewodu pokarmowego i pobudzić trawienie:
1. Antar dhauti (wewnętrzne oczyszczanie):
– vatsara dhauti – połykanie powietrza(przez kaki mudrę) i wydalanie go odbytem(pozycja odwrócona najlepiej pashinee mudra)
– varisara dhauti (shankhaprakshalana) – picie 16 szklanek wody solonej i wydalanie odbytem
– vahnisara dhauti (agnisara kriya) – dobre przygotowanie do kaphalbhati i bhastriki. Podbrzusze ciągnięte do środka i puszczane.
– bahiskrita dhauti – dla bardzo zaawansowanych, w wodzie czystej po pępek, wypchnięcie odbytnicy i umycie jej ręką (sic!)
2. Danta dhauti (oczyszczanie jamy ustnej i nie tylko) – czyszczenie zębów patykiem (neem, babool);
jihva dhauti – tarcie języka połączonymi palcem wskazującym i kciukiem;
karna dhauti – czyszczenie uszu palcem środkowym (nie mniejszym);
kapalrandhra dhauti – czyszczenie tylnej części podniebienia;
chakshu dhauti – przepłukiwanie oczu w letniej słonej wodzie.
3. Hrid dhauti :
danda dhauti – prowokowanie wymiotów patykiem;
vaman dhauti (vyaghra kriya) – usuwanie treści około 3 godziny po posiłku;
kunjal kriya – na pusty żołądek picie wody i zwracanie jej;
vastra dhauti – połykanie materiału.
4. mula schodhana – czyszczenie odbytnicy palcem albo korzeniem kurkumy.
Część z tych technik nadal jest wykonywanych i to powszechnie, tylko narzędzia bywają inne. Codziennie czyścimy zęby używając szczoteczki zamiast patyka, uszy czyścimy specjalnymi patyczkami. W Indiach(i nie tylko) nadal można spotkać się z czyszczeniem zębów patykiem, a i pewnie nie raz zdarzyło się każdemu czyścić uszy palcem.
W niektórych szkołach hatha-jogi nadal praktykuje się i naucza kilku z tych technik. Najczęściej są to agnisara i shankhaprakshalana.
Ten krótki tekst nie ma pełnić funkcji instruktażowych, ponieważ wykonanie większości z wymienionych technik wymaga bezpośredniego prowadzenia doświadczonego nauczyciela (o ile w ogóle można znaleźć kogoś, kto jeszcze praktykuje wszystkie wymienione techniki).
Ten opis ma raczej funkcję informacyjną, że takowe techniki istniały i pozwalały utrzymać higienę i zdrowie oraz były przygotowaniem ciała do innych praktyk hatha-jogi.