W aptece można dziś kupić zestaw do płukania nosa na katar, zatoki czy inne problemy z drożnością nosa. Dla niewtajemniczonych w jogowe techniki oczyszczające to nowość, natomiast jogini znali i stosowali różne sposoby oczyszczania nosa już w wiekach średnich. Wówczas nie używało się dzbanuszków do neti, a raczej wciągało się wodę nosem lub ustami przepłukując nos. Także na sucho przetykało się zatkane dziurki nosa sutrą – nicią.
Jala Neti:
Neti należy do szatkarm (kriyas), technik oczyszczania wywodzących się z hatha jogi. Jala można tłumaczyć z sanskrytu jako woda, neti to nazwa na sposoby oczyszczania nosa i kanałów zatokowych.
To prosty sposób na utrzymywanie higieny nosa, jak również zdrowych zatok. Neti skutecznie usuwa brud i śluz z jamy nosowej. Jest bardzo przydatna również w naszym współczesnym świecie, a w Polsce zwłaszcza zimą, kiedy to zanieczyszczenie powietrza jest szczególnie wysokie. Wykonując neti regularnie będziesz oddychać swobodnie i uwaga! poprawi się węch.
Co jest potrzebne do wykonania neti:
Neti pot i płyn.
Neti pot to specjalny dzbanuszek do wykonania tego zabiegu. Można spotkać się z różnymi dzbanuszkami wykonanymi z ceramiki, plastiku, metalu. Najlepiej, aby to był materiał niewchodzący w reakcję z płynem. Kształty też bywają różne. Ważne jest aby końcówka, którą będzie wlewać się płyn do nosa była dobrze wyprofilowana, czyli lepiej aby ujście było węższe a reszta dobrze przylegała do dziurki, żeby woda nie wypływała bokiem. Wielkość nie ma znaczenia, ale mniejszy dzbanuszek trzeba napełniać wodą kilka razy.
Do płukania najczęściej stosuje się wodę z solą o stężeniu fizjologicznym (około 1 gram na 100 ml). Woda powinna być w temperaturze ciała, bądź trochę cieplejsza (do 42 stopni). Za gorąca może uszkodzić śluzówkę czy naczynia krwionośne. Zbyt zimna może powodować podrażnianie śluzówki a nawet bóle głowy. Jeśli chodzi o sól to wybierz najbardziej naturalną i dostępną sól. Nie musi to być himalajska, zwykła sól morska lub kamienna będzie wystarczająco dobra. Nie używaj soli zawierającej anty-brylujące dodatki.
Do płukania nozdrzy stosowano jeszcze mleko, ghee lub mocz.
Jak wykonać:
Płynu nie wprowadza się pod ciśnieniem tylko pozwala się, aby swobodnie przepłynął przez nozdrza. Unikaj pojemników, które trzeba naciskać, aby wprowadzić płyn!
Przyłóż dzióbek dzbanuszka do jednej z dziurek nosa tak, aby szczelnie przylegał do ścianek nozdrzy zapobiegając wypływaniu płynu bokiem. Oddychaj przez otwarte usta. Przechyl głowę na drugą stronę. Głowa powinna być przechylona całkowicie na bok. Wlewaj płyn do górnej dziurki, powinien swobodnie wypływać drugą dziurką. Nie spiesz się. Przelej całą zawartość dzbanuszka przez jedno nozdrze. Następnie pochyl się do przodu i pozwól, aby nadmiar wody wypłynął. Możesz zamknąć nozdrze palcem i wykonać kilka gwałtownych, krótkich, ale nie za mocnych wydechów (jak oddech kapalabhati). Następnie przelej płyn przez drugie nozdrze.
Znalezienie odpowiedniego kąta nachylenia głowy może udać się po kilku próbach. Dopóki nie nabierzesz wprawy woda może czasem wpływać do jamy ustnej. W najgorszym wypadku połkniesz trochę słonej wody. Nie panikuj, rozluźnij gardło i swobodnie oddychaj przez usta. Może być trochę trudniej przy krzywej przegrodzie nosa, przewlekłej niedrożności lub nadwrażliwości błony śluzowej. Jednak najczęściej jest to kwestia nabrania wprawy i przyzwyczajenia się do płukania.
Po wykonaniu neti osuszaj nos wydmuchując powietrze jedną potem drugą dziurką, nie obiema na raz. Wydechy mogą być takie jak podczas kapalabhat. Nachyl się do przodu pod kątem 45 stopni kontynuuj osuszanie dziurek, potem pod kątem 90 stopni. Poeksperymentuj z przechylaniem głowy i nachyleniem tułowia, tak aby jak najskuteczniej usunąć resztę płynu.
Czasem śluz może spływać długo po zabiegu, więc warto mieć przy sobie chusteczki. Przy niedrożności nosa, płyn może nie przepływać przez dziurki. Wtedy wlej tyle ile dasz radę do jednej potem drugiej dziurki, poczekaj (powinno to pomóc rozrzedzić wydzielinę) i osusz. Powtórz, aż poprawi się drożność. Jeśli to nie pomoże, bardziej efektywne będzie wykonanie sutra neti – udrażnianie nosa przez wprowadzenie sutry – „nici” do nozdrzy.
Kiedy wykonywać:
Na początku może wydawać się, że jest to skomplikowana metoda, którą mogą wykonywać tylko zaawansowani jogini. W rzeczywistości jest to bardzo prosta i bezproblemowa metoda, która nie powinna powodować skutków ubocznych.
Najlepszym momentem na wykonywanie neti jest rano. Zabieg nie wymaga specjalnego przygotowania, ani też specjalnego odpoczynku po wykonaniu. Jednakże warto pamiętać, aby dobrze osuszyć nozdrza, a zimą nie wykonywać neti na krótko przed wyjściem na zewnątrz. Dobrze wykonywać je przed praktyką asan, wtedy pozostałość płynu może wypłynąć podczas nachylania głowy w dół np. w skłonach czy psie z głową w dół. Neti również można robić wieczorem, a w przypadku leczenia zatok bądź kataru nawet kilka razy w ciągu dnia.
Przeciwwskazania:
Neti jest bezpieczną i prostą praktyką, którą może wykonywać prawie każdy, z wyjątkiem osób, które przeszły niedawno chirurgiczne zabiegi zatok lub ucha środkowego. Przeciwwskazaniem jest również pojawiające się krwawienie z nosa w trakcie bądź zaraz po wykonaniu neti. Jeśli będziesz czuć wysuszoną śluzówkę, możesz natłuścić wnętrze dziurek dobrej jakości olejem lub oliwą (w Indiach zaleca się używanie oleju sezamowego, min. dlatego, że jest ogólnie dostępny).
Działanie:
Neti można stosować jako zabieg pomagający utrzymać higienę. Każdy, kto zacznie wykonywać neti, natychmiast zauważy bardziej swobodny oddech oraz wyczulenie węchu i smaku.
Neti można traktować jako profilaktykę. Pomaga usunąć zanieczyszczenia, alergeny i bakterie, które mogą powodować infekcje. Neti doskonale sprawdzi się także jako terapia. Przynosi natychmiastową ulgę w chorobach górnego układu oddechowego, takich jak zapalenie zatok, alergia, katar sienny itp. ponieważ skutecznie osusza zatoki i jamę nosową. Zmniejszając ilość flegmy będzie również działać na poprawę stanu gardła i migdałków oraz wspomagać leczenie infekcji, bólu gardła czy kaszlu. Ma także łagodzić astmę i zapalenie oskrzeli. Pomaga oczyszczać kanały łzowe i usuwać problemy związane ze stanami zapalnymi oczu, a także uszu. Neti może również być pomocne w trakcie rzucania palenia. Ułatwia oddychanie przez nos, zmniejszając tendencję oddychania przez usta. Może również zmniejszyć tendencję do chrapania podczas snu.
Wykonywanie neti będzie dawać uczucie lekkości i jasności umysłu. Regularnie wykonywane będzie wspomagać koncentrację i medytację. Stosowanie neti ma również działać na poziomie energetycznym stymulując czakrę trzeciego oka, ajna czakrę.
Wlewanie płynu do nosa może niektórych przerażać i wydawać się dość inwazyjną metodą. W rzeczywistości jest to bardzo prosty i bezpieczny sposób, nie tylko na utrzymanie higieny nosa i zatok, a także skuteczna niefarmakologiczna metoda zapobiegania i leczenia problemów z zatokami. Działa nie tylko na poziomie fizycznym, także na bardziej subtelnych poziomach, działając na poprawę samopoczucia i przepływu energii. Tak więc warto poświęcić czas i włączyć jala neti do swoich stałych rytuałów.